Asya ve Avrupa’yı birleştiren İstanbul Maratonu’nda 46. yıl
AA’nın İstanbul Maratonu’nun 46. yılı münasebetiyle hazırladığı evrak haberlerin birincisinde, tertibin tarihine birinci yarıştan bugüne kaydedilenler aktarıldı.
Türkiye İş Bankası’nın isim sponsorluğundaki maraton, 1979 yılındaki birinci yarıştan bu yana her geçen yıl büyüdü.
Sivil toplum kuruluşlarının da ilgi gösterdiği maratonda profesyonel atletlerin yanı sıra halk koşusuna katılanlar, iki kıtayı dostluk ve centilmenlik hissiyle birleştiriyor. Bu haliyle İstanbul Maratonu dünyanın en ilgi cazip maratonlarından birisi olarak dikkati çekiyor.
Tarihi noktalar
Maratonda sportmenler starttan sonra Anadolu ile Avrupa yakalarını birleştiren 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nü geçerek uğraşa başlıyor.
Güzergah boyunca atletler, 42 kilometrelik şiddetli uğraşta Deniz Müzesi, Dolmabahçe Sarayı, Fındıklı Mescidi, Galata Köprüsü, Yeni Cami, Mısır Çarşısı, Sirkeci Tren Garı, Sepetçiler Kasrı, Topkapı Sarayı, Ahırkapı Sis ve Düdük Feneri, Küçük Ayasofya Mescidi, Gülhane Parkı’ndan geçiyor.
Büyük yarış, 2 saati aşkın gayretin akabinde Sultanahmet Meydanı’nda tamamlanıyor.
İlk yarış “1 Nisan şakası” sanıldı
İmaline 1970’te başlanan ve 1973’te Cumhuriyet’in kuruluşunun 50. yılında hizmete açılan Boğaziçi Köprüsü, İstanbul’da Türk sporu için de “Kıtalar ortası koşulan maraton” fikrinin doğmasını sağladı.
Tercüman Gazetesi tarafından birinci kere 1973 yılında gündeme getirilen Asya’dan Avrupa’ya koşma fikri, 1979’da bir küme Alman turistin teşebbüsüyle gerçekleşebildi.
Atletizm Federasyonu tarafından Milletlerarası Asya-Avrupa Maratonu ismiyle düzenlenen tertipte Almanya, Belçika, Hollanda ve Türk atletler uğraş etti.
Birinci maraton, tertip komitesi üyeleri Selahattin Yıldız, eski atlet ve Atletizm Federasyonu Başkanı Ali Ergenç, Ziya İğdebeli ile Osman Kazancıoğlu’nun uğraşlarıyla koşulabildi.
Düşük bütçeyle büyük zorlukların üstesinden gelmeye çalışan tertip grubunun imdadına Almanya’dan 60 istekli sportmen yetişti.
Asya-Avrupa Koşusu, planlamalar yapıldıktan sonra gerekli tedbirlerin de alınmasıyla 1 Nisan 1979’da “Dünyanın tek kıtalar ortası maratonu” unvanıyla birinci kere start aldı.
İstanbul’da yaşayanlar, 1 Nisan Pazar sabahı Boğaziçi Köprüsü’nde yolun yarısının kapatılarak insanların köprüde koştuğunu görünce bunun “1 Nisan şakası” olduğunu düşündü.
1982’de Büyükşehir Belediyesine devredildi
Tertip, 1982 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesine devredildi ve “Kıtalar ortası Avrasya Maratonu” ismiyle koşulmaya başlandı.
Kategorileri ve mükafatları artırılan, dünya çapındaki seçkin atletlerin davet edilmeye başlandığı maraton, milletlerarası kuruluşlardan tebrik ve takviye almaya başladı.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Atletizm Federasyonu tarafından 2001 yılında ortaklaşa organize edilen yarış, daha sonra tekrar Büyükşehir Belediyesine geçti.
1999’da tüm gelir depremzedelere bağışlandı
17 Ağustos 1999’daki Gölcük Depremi’nin akabinde koşulup koşulmayacağı tartışılan maraton, “ülkenin içinde bulunduğu zahmetli devri atlatmasında faydalı olacağı” tarafında verilen kararla yapıldı.
Köprü üzerindeki risk göz önünde bulundurularak iştirakçi sayısı 75 bin şahısla sonlandırılan 1999 Avrasya Maratonu’nda elde edilen tüm gelir, depremzedelere bağışlandı.
Avrasya Maratonu ekranlarda
2000 Avrasya Maratonu, tertibin tarihinde değerli yere sahip oldu.
Koşu, TRT, NTV, CNN Türk üzere ulusal televizyon kanallarının yanı sıra dünyaca izlenen Eurosport’ta naklen yayınlandı. Böylece, hem Türk atletizminin bu alandaki başarısı hem de İstanbul’un tarihi ve doğal hoşlukları birçok ülkeye imajlı aktarıldı.
Reuters, Washington Post, AP üzere medya kuruluşlarıyla birlikte toplam 150 yerli ve yabancı gazeteci koşuyu takip etti.
75 bin kişilik kısıtlamaya karşın çok ilgi nedeniyle bu sayının 100 bine yaklaşması ise maratona gösterilen ilgiyi ortaya koydu.
2006’da çipli sisteme geçildi
Artırılan ödül ölçüleri ve atletlerin derecelerini anında ölçen elektronik zamanlama çipi sayesinde maraton, 2006 yılında kıymetli ivme kazandı.
Avrasya Maratonu, bu yıldan itibaren memleketler arası takvimde saygın, seçkin atletler ve yüz bini aşkın sporseverin katıldığı tertip kimliğini aldı.
2008’de “Gümüş Kategori”ye yükseldi ve Maraton Fuarı düzenlendi
Avrasya Maratonu, kriterlerin sağlanmasıyla “Silver Label” nişanı kazandı ve dünyada bu unvana sahip 21 maraton ortasındaki yerini alarak “Gümüş Kategori”ye yükseldi.
Kot farkının giderilmesi ve parkura tarihi özellik kazandırılması hedefiyle finiş noktası Beşiktaş’tan Sultanahmet’e alındı.
Avrasya Maraton Fuarı, birinci sefer 2008 yılında düzenlenmeye başlandı ve tanıtım için Etiyopyalı rekortmen atlet Haile Gebrselassie’nin fuara katılması sağlandı. Adım Adım oluşumu ile “Sosyal Sorumluluk Partneri” uygulamasına geçildi.
Altın kategoriye geçiş için 2010 yılında gerekli teşebbüslerde bulunuldu. “Sağlıklı ömür istasyonları” birinci defa kuruldu. Memleketler arası alakaları geliştirmek emeliyle Prag ve Roma başta olmak üzere Londra, Berlin, Frankfurt, Paris, New York, Boston ve Rotterdam’daki maratonlara gözlemci ve temsilciler gönderildi.
Tanıtım çalışmaları sonucunda çipli koşulara 5 kıta, 85 ülkeden 8 bin 380 kişi kayıt yaptırarak maratonda bir sefer daha iştirak rekoru kırıldı.
“Altın Kategori” 2012’de geldi
Memleketler arası Atletizm Federasyonları Birliğinin (IAAF) belirlediği kriterlerin yerine getirilmesi sonucunda 2012 yılında Kıtalar Ortası İstanbul Avrasya Maratonu, “Altın Kategori”ye dahil edildi.
Maraton böylelikle dünyanın en düzgün 17, Avrupa’nın en yeterli 7 maratonundan biri oldu.
Maraton Fuarı, 2011 yılında Feshane Fuar ve Kongre Merkezi’nden İstanbul Merkezi’ne taşınarak Türkiye’nin en büyük spor fuarı düzenlendi ve fuarın dünya maraton fuarları ile birebir düzeye ulaşması sağlandı.
Çipli koşu kayıtlarında maratona 6 kıta, 88 ülkeden toplam 13.006 koşucuyla tüm vakitlerin iştirak rekoru kırıldı.
Büyük tertip, 2013’ten itibaren İstanbul Maratonu ismiyle düzenlenmeye başlandı.
2016’da 15 Temmuz şehitleri için koşuldu
Darbe teşebbüsünün yaşandığı yıl Halk Koşusu’nun ismi Kahramanlar Koşusu olarak değişti ve yarış, “15 Temmuz şehitleri için koşuyoruz” sloganıyla organize edildi.
“Tavşan atlet” uygulamasıyla yarışcılar, 42 kilometre, 15 kilometre ve 10 kilometre kategorilerinde en âlâ derecelerini yapmaları için desteklendi.
2019’da “tavşan atlet” parkur rekoru kırarak yarışı kazandı
Kenyalı atlet Daniel Kipkore Kibet, 2019’da düzenlenen Vodafone 41. İstanbul Maratonu’nu erkeklerde parkur rekoru kırarak kazandı.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü gişelerinin yaklaşık 250 metre gerisinden başlayan ve Sultanahmet Meydanı’nda sona eren 42 kilometre 195 metrelik maratona atletlere tempo veren “tavşan atlet” olarak başlayan Kibet, yarışı birincilikle tamamladı.
Kibet, 2.09.44’lük derecesiyle bitiren parkur rekorunun da yeni sahibi oldu. Evvelki rekor, 2 saat 9 dakika 57 saniyelik derecesiyle 2018 yılının kazananı Kenyalı Felix Kimutai’ye aitti.
Salgında tedbirler altında koşuldu
Kovid-19 salgını nedeniyle dünya üzerinde birçok majör maraton iptal edilirken 2020 yılında İstanbul Maratonu’nun gerçekleştirilmesi için tüm tedbirler titizlikle alındı.
Muhtaçlık duyulan geniş alanı sağlaması sebebiyle start-finiş noktası Yenikapı Aktiflik Alanı belirlendi ve bu doğrultuda yeni parkur hazırlandı.
Salgın tedbirleri nedeniyle hudutlu sayıda “42K” koşucusuyla start alan yarışta maratoncular, İstanbul Boğazı üzerinden iki defa geçiş yapma talihini yakaladı.
Sonlu sayıda koşucuyla “42K” parkurunda koşulan N Kolay 42. İstanbul Maratonu, bir öteki prensip sahne oldu.
Maratonun koşulduğu hafta sonu boyunca düzenlenen sanal koşular, Türkiye’nin 80 vilayetinde ve 55 ülkede gerçekleştirildi. “5K”, “10K” ve “15K” kategorilerinden oluşan N Kolay İstanbul Maratonu Sanal Koşuları, Türkiye’nin en geniş iştirakli sanal koşusu olma özelliğini aldı.
45’incisi “Yüzyılın Koşusu” temasıyla gerçekleştirildi
İstanbul Maratonu’nun 45’incisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılında “Yüzyılın Koşusu” temasıyla koşuldu.
45 bin kişinin koştuğu geçen yılki 45’inci yıl maratonuna katılanlar, ay-yıldızlı bayraklarla Cumhuriyet coşkusu yaşadı.
